Bilgisayarın yavaş açılması, oyunların uzun süre yüklenmesi veya dosya aktarımının beklenenden fazla zaman alması çoğu zaman depolama biriminden kaynaklanır. Geleneksel sabit diskler (HDD) artık yerini katı hal sürücülerine (SSD) bırakıyor. SSD’ler sadece daha hızlı değil, aynı zamanda sessiz, daha az ısınan ve enerji açısından verimli bir yapı sunar. Fakat SSD yükseltmesi yapmak isteyen kullanıcılar için en kritik konu, sürücünün doğru seçilmesi ve doğru şekilde takılmasıdır. Bu rehberde masaüstü ve dizüstü sistemlerde SSD takma işlemini ayrıntılı biçimde ele alıyoruz.
SSD seçimi ve sistem uyumluluğu
Montaj öncesinde sisteminizin hangi tür SSD’leri desteklediğini bilmek gerekir. Günümüzde üç temel SSD standardı bulunur: SATA SSD, M.2 SATA SSD ve M.2 NVMe SSD. SATA SSD, 2.5 inç boyutundadır ve kablo aracılığıyla anakarta bağlanır. Her bilgisayarla uyumlu olmasının yanında 500-550 MB/s civarında okuma ve yazma hızları sunar. M.2 SATA SSD modelleri aynı hızları sağlarken kablo yerine anakart üzerindeki M.2 yuvasına doğrudan takılır.
M.2 NVMe SSD modelleri PCIe hattını kullanarak 3.500 MB/s veya üzeri hızlara ulaşır. Ancak NVMe sürücüler her anakartta çalışmaz. Bu nedenle anakartınızın veya dizüstü bilgisayarınızın teknik özelliklerinde “NVMe PCIe” desteği olup olmadığını mutlaka kontrol edin.
Masaüstü bilgisayarda SSD montajı
Masaüstü bilgisayarlar geniş iç hacimleri sayesinde SSD montajı için ideal sistemlerdir. Ancak bağlantı türüne göre yapılacak işlemler değişir.
SATA SSD takma
Bilgisayarı tamamen kapatın ve güç kablosunu çıkarın. Kasayı açmadan önce metal bir yüzeye dokunarak statik elektriği boşaltın. SSD’yi 2.5 inçlik yuvaya veya 3.5 inçlik yuvalara uygun adaptörle yerleştirin. Ardından SATA veri kablosunu SSD’ye, diğer ucunu ise anakart üzerindeki uygun SATA portuna bağlayın. Güç kaynağından gelen SATA güç kablosunu da SSD’ye takın.
Tüm bağlantılar tamamlandığında SSD’yi sabitleyip kasayı kapatın. Bilgisayarı açarak BIOS menüsüne girin ve sürücünün algılanıp algılanmadığını kontrol edin. SSD görünüyorsa kurulum veya veri aktarımı işlemine geçebilirsiniz.
M.2 NVMe SSD takma
Kasanın kapağını açın ve anakart üzerindeki M.2 yuvasını bulun. M.2 SSD’yi 30 derecelik açıyla takın, ardından nazikçe bastırıp vida ile sabitleyin. Bu bağlantı kablo gerektirmediği için oldukça temiz ve düzenlidir.
Kasayı kapatıp bilgisayarı çalıştırın. BIOS ekranına girerek NVMe diskin görünüp görünmediğini kontrol edin. Eğer sistem diski tanımıyorsa BIOS güncellemesi gerekebilir. Yeni anakartlar genellikle bu sürücüleri otomatik olarak algılar.
Laptopa SSD takma
Dizüstü bilgisayarlarda montaj işlemi modele göre değişiklik gösterse de temel mantık aynıdır: var olan depolama birimi çıkarılıp yerine SSD takılır.
2.5 inç SATA SSD takma
Laptopu kapatın, şarj kablosunu çıkarın ve pili sökün. Alt kapağı açın, sabit diski yerinden çıkarın ve yerine 2.5 inç boyutundaki SATA SSD’yi takın. Kabloların ve bağlantı noktalarının tam oturduğundan emin olun. Ardından kapağı kapatıp pili takın.
Laptop açıldığında SSD genellikle otomatik olarak tanınır. Bu aşamada işletim sistemi yükleyebilir veya eski diskinizi klonlayarak tüm verilerinizi yeni diske taşıyabilirsiniz.
M.2 SSD takma
Bazı modern dizüstülerde M.2 yuvası doğrudan anakart üzerinde bulunur. Alt kapağı açın, M.2 slotunu tespit edin ve SSD’yi hafif eğimli biçimde takın. Ardından bastırıp sabitleme vidasını yerleştirin. Kapağı kapattıktan sonra sistemi başlatın.
Eğer BIOS SSD’yi tanımıyorsa “Storage Configuration” bölümünden NVMe veya AHCI seçeneğini kontrol edin. Gerekirse BIOS sürümünü güncelleyin.
SSD takıldıktan sonra yapılması gerekenler
SSD fiziksel olarak takıldıktan sonra işletim sisteminin diski tanıyabilmesi için bazı adımlar izlenmelidir. Yeni kurulum yapacaksanız, işletim sistemi kurulum ekranında SSD’yi hedef sürücü olarak seçin. Ancak mevcut verileri korumak istiyorsanız disk klonlama işlemi yapmanız gerekir.
Klonlama işlemi için Macrium Reflect, Acronis True Image veya EaseUS Todo Backup gibi yazılımlar kullanılabilir. Bu yazılımlar eski HDD’nizin tamamını SSD’ye birebir kopyalar. Klonlama tamamlandıktan sonra BIOS üzerinden önyükleme sırasını SSD’ye göre ayarlayın.
Son olarak Windows kurulumundan sonra TRIM komutunun aktif olduğundan emin olun. TRIM özelliği, SSD’nin dolu hücrelerini düzenli aralıklarla temizleyerek performansın düşmesini engeller. Bunu kontrol etmek için komut satırına aşağıdaki komutu yazın:
fsutil behavior query DisableDeleteNotify
Eğer sonuç “0” olarak dönüyorsa TRIM etkin demektir. Bu sayede SSD sürücünüz daha uzun ömürlü ve kararlı biçimde çalışacaktır.
