Bilgisayarın aşırı ısınması hem performansı düşürür hem de donanımın ömrünü kısaltır. Uzun süreli ısınma, işlemci, ekran kartı ve anakart gibi bileşenlerde kalıcı hasara yol açabilir. Özellikle yaz aylarında, yüksek performans gerektiren uygulamalarda veya toz birikimi olan cihazlarda bu sorun daha sık görülür. Ancak doğru bakım ve düzenli kontrolle bu problem tamamen çözülebilir.
Bilgisayar neden ısınır?
Bilgisayarın ısınmasının ardında genellikle donanımsal ya da çevresel faktörler vardır. En yaygın sebepler arasında fanların tozla tıkanması, termal macunun kuruması, kasada hava sirkülasyonunun yetersiz olması ve yoğun işlemci yükü bulunur. Bu etkenler, sistemin ısıyı dışarıya atmasını zorlaştırır ve sıcaklığın kasanın içinde birikmesine neden olur.
Özellikle dizüstü bilgisayarlarda bu durum daha belirgindir çünkü kompakt tasarım, hava akışını kısıtlar. Arka planda çalışan yazılımlar veya güç planının sürekli performans modunda kalması da işlemcinin boşta bile yüksek sıcaklıkta çalışmasına yol açar.
Soğutma sistemini ve hava akışını kontrol edin
Tozlanmış fanlar ve tıkalı hava kanalları, ısınmanın en büyük nedenlerinden biridir. Masaüstü sistemlerde kasanın içi altı ayda bir temizlenmelidir. Basınçlı hava spreyiyle fanların, soğutucuların ve güç kaynağının üzerindeki birikintiler giderilebilir.
Laptop kullanıcılarının da benzer şekilde dikkat etmesi gerekir. Cihazı yumuşak yüzeylerde kullanmak hava girişlerini kapatır ve hava akışını engeller. Cihazı sert bir zemin üzerinde kullanmak ve gerektiğinde harici bir soğutucu pad eklemek sıcaklığı ciddi oranda düşürür.
Kasanın duvara çok yakın olması hava akımını engelleyebilir. En az 10 santimetrelik boşluk bırakmak, sıcak havanın dışarı çıkmasını kolaylaştırır.
Termal macun ve işlemci soğutucusu
İşlemci ile soğutucu arasındaki ısı transferi, termal macun sayesinde gerçekleşir. Zamanla kuruyan veya kalitesiz sürülmüş bir macun, ısı iletimini azaltır. Bu da işlemci sıcaklığının kısa sürede 90 dereceyi geçmesine yol açabilir.
Termal macunu yenilemek için cihazın enerjisini tamamen kesin, eski macunu izopropil alkolle temizleyin ve yeni macunu ince bir tabaka halinde uygulayın. Kaliteli bir macunla yapılan bu işlem, sıcaklığı 10-15 derece kadar düşürebilir.
Soğutucu montajı sırasında da baskı dengesine dikkat etmek gerekir. Eşit basınç uygulanmadığında işlemci yüzeyiyle tam temas sağlanamaz, bu da ısının eşit dağılmasını engeller.
Yazılım kaynaklı olabilir
Donanım kadar yazılım da sistem sıcaklığını etkiler. Arka planda çalışan uygulamalar, işlemciyi sürekli yük altında tutabilir. Görev Yöneticisi’ni açarak CPU kullanımını kontrol edin. Özellikle tarayıcı eklentileri, güncelleme servisleri ve oyun platformları yüksek kullanım değerine ulaşabilir.
Ekran kartı sürücülerinin eski olması, fan eğrilerinin yanlış ayarlanması veya güç planının sürekli yüksek performans modunda kalması da sıcaklığı artırır. Bu tür durumlarda sürücüleri güncellemek ve güç planını “dengeli” moda almak faydalı olur.
Ortam sıcaklığı ve kasanın konumu da etkili
Bilgisayarın bulunduğu ortamın sıcaklığı da doğrudan etkili bir faktördür. Oda sıcaklığı 25 derecenin üzerindeyse kasanın iç ısısı doğal olarak artar. Cihazı doğrudan güneş ışığına maruz bırakmamak, hava akımı olan bir ortamda çalıştırmak önemlidir.
Kasanın yan kapaklarını açık bırakmak kısa vadede soğutmaya yardımcı olsa da uzun vadede toz birikimini artırır. En ideal yöntem, iç hava akışını optimize etmektir: Ön fanlar hava almalı, arka fanlar dışarıya üflemelidir.
Bilgisayar sıcaklığını takip edin
Sıcaklık değerlerini kontrol etmek, aşırı ısınmayı erken fark etmenin en iyi yoludur. HWMonitor veya CoreTemp gibi yazılımlar işlemci çekirdek sıcaklıklarını anlık olarak gösterir. GPU-Z ise ekran kartı sıcaklıklarını ve fan hızlarını izlemek için kullanılabilir.
Sistem sıcaklığı 85 dereceyi geçtiğinde soğutma performansını gözden geçirmek gerekir. Uzun süreli yüksek sıcaklık, termal darboğaz denilen performans düşüşüne neden olur ve donanım ömrünü kısaltır.
